Uit een nieuw rapport van het Europees Vakverbond (EVV) blijkt dat bedrijven brievenbusfirma's niet enkel gebruiken om minder belastingen te betalen, maar ook om de lonen naar beneden te halen en ongunstige arbeidsvoorwaarden op te dringen.
Brievenbusfirma's zijn juridische entiteiten die opgericht zijn in een land van de EU waar ze geen enkele (of nauwelijks) economische activiteit hebben, met het doel te profiteren van het meest voordelige regime inzake belastingen, lonen, enz.
Het rapport over het aanwenden van brievenbusfirma's en de impact op de rechten van de werknemers en de openbare inkomsten dat vandaag gepubliceerd werd, bestudeert cases uit Duitsland, Nederland, Italië en Zweden, meer bepaald in de vleessector, het wegtransport, de automobielnijverheid en de bouw. Het toont aan hoe de belastingontduiking vaak gepaard gaat met de uitbuiting van de werknemers.
In het kader van dit rapport verwijst de term brievenbusfirma niet enkel naar juridische entiteiten zonder materiële grondslag, maar ook structuren in potentieel kunstmatige maatschappijen, waarbij het bijvoorbeeld valt te betwijfelen dat de beslissingen omtrent het management of de financiën genomen worden op de plaats van de structuur, hoewel de juridische entiteit materiële voordelen geniet die eraan verbonden zijn
Het gaat met name om volgende gevallen:
- Danish Crown, een holding gevestigd in Duitsland, eigenaar van slachthuizen en fabrieken voor vleesverwerking, die er werknemers tewerkstelt die onderaannemers zijn van brievenbusfirma's in Polen, Hongarije en Roemenië. De werknemers kijken aan tegen werkdagen van 14 tot 20 uur, hebben geen recht op een pensioen, noch op een ziekteverzekering, en worden niet tewerkgesteld door dezelfde "onderaannemer" voor langer dan 6 maanden; hun contracten worden overgezet van de ene brievenbusfirma naar de andere.
- Vos Transport, een Nederlandse wegtransportmaatschappij die 70% van haar inkomsten haalt uit activiteiten in Nederland, maar waarvan 50% van de trajecten uitgevoerd worden onder contract met brievenbusfirma's in Roemenië en in Litouwen. Die maatschappijen hebben niet echt burelen, de contracten van de chauffeurs worden ondertekend door een Nederlands directeur, chauffeurs die bovendien hun instructies ontvangen uit Nederland en er verplicht een bankrekening moeten openen. Het maandloon bedraagt € 200, de rest wordt samengesteld uit vergoedingen voor onkosten en premies in het zwart.
- Serneke, een Zweeds bouwbedrijf dat zijn werknemers zou hebben afgedankt om vervolgens werknemers aan te werven die onderaannemers zijn bij een Poolse brievenbusfirma, en dat een bureel en een telefoon deelt met de Pools-Zweedse Kamer van Koophandel. Volgens de eerste vaststellingen zouden de sociale bijdragen sinds 4 jaar niet meer betaald zijn (in Zweden noch Polen), hoewel ze afgehouden werden van de lonen van de werknemers.
- FIAT, historisch in handen van een Italiaanse familie, is ingeschreven in Amsterdam en de sociale zetel ligt in Londen. Het betaalt vennootschapsbelastingen aan het Verenigd Koninkrijk en de belasting op de dividenden en op de kapitaalaangroei van buitenlandse filialen aan Nederland (maar het betaalt minder dan het zou doen in Italië).
Het rapport onthult eveneens dat 83% van de directe buitenlandse investeringen in Nederland en 96% in Luxemburg dat zijn in "entiteiten met een specifiek oogmerk" (met andere woorden: brievenbusfirma's), wat aantoont dat de grote meerderheid van de "buitenlandse investeringen" in die landen tot doel heeft minder belastingen te betalen!
"Het gebruik van die brievenbusfirma's schendt de rechten van de werknemers en de overheidsinkomsten", stelt Esther Lynch, confederaal secretaris van het EVV. "Deze praktijk buit de werknemers uit, benadeelt de eerlijke bedrijven die correcte lonen en hun juist belastingaandeel betalen, en doet openbare diensten noodzakelijke inkomsten mislopen."
"Dit rapport toont aan dat het aanwenden van brievenbusfirma's geen geïsoleerd fenomeen is, maar een courante praktijk in heel wat landen en in tal van economische sectoren, terwijl de belastingontduiking vaak gepaard gaat met een uitbuiting van de werknemers. Het gebruik van brievenbusfirma's wordt bevorderd door het gemeenschapsrecht en door een aarzelende toepassing van het arbeidsrecht en de fiscale wetgeving op nationaal vlak."
In een volgende fase van dit EVV-project, dat gefinancierd wordt door de Europese Commissie, zullen oplossingen onderzocht worden om in te gaan tegen belastingontduikingen, en het niet-betalen van rechtvaardige lonen en sociale bijdragen..