Voor 11.11.11 (koepel van de Noord-Zuid beweging) en de vakbonden ACLVB, ABVV en ACV is de tijd rijp voor een echt arbeidsmigratiebeleid. Dat is nodig voor de migrant, de herkomstlanden en voor België zelf. Enkel legale migratiekanalen tussen ontwikkelingslanden en Europese landen bieden een oplossing voor de huidige crisis en kunnen het gras voor de voeten van mensensmokkelaars wegmaaien.
De organisaties verwelkomen de nieuwe visienota ‘Ontginnen buitenlands tewerkstellingspotentieel in Vlaanderen’ van de Vlaamse regering, die de deur opent naar een beleid dat beantwoordt aan de noden van vandaag. De organisaties pleiten ervoor om snel werk te maken van structurele hervormingen van het Vlaamse arbeidsmigratiebeleid.
Arbeidsmigratie bleef sinds de migratiestop in 1974 een blinde vlek in het migratiebeleid. Sinds de zesde staathervorming is arbeidsmigratie een bevoegdheid van het Vlaamse gewest. Buiten de laattijdige omzetting van een aantal Europese richtlijnen zijn er geen stappen gezet en bestaan er nauwelijks legale arbeidsmigratiekanalen voor mensen van buiten de EU.
Op het terrein leidde dit ertoe dat er in 2016 slechts 4.272 legale arbeidsmigranten in België werden opgenomen. De Europese zogenaamde ‘Blauwe Kaart’ die de toegang van hooggekwalificeerde arbeidsmigranten moet faciliteren, wordt in België nauwelijks gebruikt. In 2016 werden slechts 31 kaarten afgeleverd. Dat maakt dat ondanks discours over ‘meer actieve migratie’ slechts 10% van de eerste verblijfstitels toegekend aan derdelanders gebeuren op basis van bezoldigde activiteiten. Alvast veel te weinig om tegemoet te komen aan de grote behoeftes op de arbeidsmarkt.
Structurele hervormingen
De vakbonden en de Noord Zuid-koepel zijn tevreden dat de Vlaamse regering eindelijk werk maakte van een visienota voor een nieuw arbeidsmigratiebeleid. Ze steunen het voorstel om de maximum arbeidsduur te verlengen van één naar drie jaar en de opmaak van een dynamische knelpuntenlijst die migratie voor midden- en hooggeschoolde mensen van buiten de EU mogelijk moet maken. Ook de voorstellen om de toegang van buitenlandse studenten tot de arbeidsmarkt te vergemakkelijken zijn positief.
De organisaties betreuren echter dat de nota zich eenzijdig richt op ‘het ontginnen van buitenlands toptalent om bij te dragen aan de Vlaamse economie’. Het is een gemiste kans dat het perspectief van de herkomstlanden en de ontwikkelingsdimensie volledig ontbreekt. Daarnaast kunnen ook praktisch geschoolde arbeidsmigranten bijdragen om kraptes op de arbeidsmarkt (zoals in de zorgsector en de huisarbeid) op te vullen.
Dit vereist eveneens een flankerend beleid dat de drempels voor praktisch geschoolden op onze arbeidsmarkt (uit de eigen arbeidsreserve dan wel ingestroomd via migratie) aanpakt, alsook een doorgedreven beleid tegen discriminatie. Enkel zo kan een passend antwoord geboden worden op de toenemende vergrijzing en kunnen we de uitdaging van irreguliere migratie ombuigen naar migratie waar iedereen bij wint.